Là một thỏa thuận về quyền (nhưng không kèm theo nghĩa vụ) được mua hay bán một số lượng hàng hóa cơ sở tại một mức giá và trong một khoảng thời gian xác định trước.
Các yếu tố của giao dịch quyền chọn hàng hóa như loại hàng hóa, khối lượng giao dịch, tháng đến hạn, đồng tiền định giá… Được chuẩn hóa theo thông lệ quốc tế. Việc tất toán khi đến hạn của quyền chọn giá cả hàng hóa được thực hiện thông qua việc thanh toán phần chênh lệch giá giữa các bên.
Lợi ích của khách hàng:
- Phòng ngừa hiệu quả rủi ro biến động giá trong hoạt động kinh doanh hàng hóa.
- Được hưởng chính sách ưu đãi trong gói sản phẩm hỗ trợ hoạt động kinh doanh hàng hóa (tín dụng, thanh toán, ngoại hối, phái sinh hàng hóa…).
- Được cập nhật các thông tin biến động thị trường mới nhất.
- Có hai vị thế cơ bản về hợp đồng tương lai: Mua (Long) và Bán khống (Short).
- Mua (Long): Là vị thế mà bạn đồng ý mua vào tài sản (cổ phiếu) khi hợp đồng đáo hạn.
- Bán khống (Short): Là vị thế mà bạn sẽ phải bán ra cổ phiếu khi hợp đồng đáo hạn.
Quy định về hợp đồng tương lai:
*) Tính chuẩn hóa
Hợp đồng tương lai là một công cụ được niêm yết và giao dịch trên sở giao dịch hàng hóa phái sinh. Vì vậy, các điều khoản của hợp đồng đều được chuẩn hóa. Cụ thể, sở giao dịch nơi niêm yết hợp đồng tương lai sẽ quy định cụ thể các nội dung chi tiết của một hợp đồng, như: loại và chất lượng tài sản cơ sở, quy mô của hợp đồng (số lượng tài sản cơ sở giao dịch tương ứng với một hợp đồng), cách thức giao – nhận cũng như thanh toán giữa hai bên khi hợp đồng đáo hạn…
*) Tính chất cam kết về việc thực hiện nghĩa vụ trong tương lai
Khi tham gia vào một giao dịch hợp đồng tương lai, cả hai bên giữ vị thế mua và bán của hợp đồng đều bị ràng buộc bởi những quyền và nghĩa vụ nhất định. Cụ thể, khi hợp đồng tương lai đáo hạn, bên bán của hợp đồng có nghĩa vụ giao một khối lượng tài sản cơ sở xác định cho bên mua và có quyền được nhận tiền từ bên mua. Ngược lại, bên mua của hợp đồng có nghĩa vụ trả tiền theo thỏa thuận trong hợp đồng và có quyền nhận tài sản chuyển giao từ bên bán.
*) Các bên tham gia giao dịch hợp đồng tương lai phải đáp ứng yêu cầu ký quỹ
Trên thị trường hợp đồng tương lai, ký quỹ là biện pháp bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ mang tính bắt buộc theo hợp đồng đối với cả bên mua và bên bán khi hợp đồng được thanh toán. Nhà đầu tư tham gia thị trường này phải đáp ứng các yêu cầu về ký quỹ do sở giao dịch và trung tâm thanh toán bù trừ quy định cụ thể cho từng loại hợp đồng tương lai.
Các loại hợp đồng tương lai:
Hợp đồng tương lai thường được phân loại căn cứ vào tài sản làm cơ sở cho hợp đồng. Vì vậy, có thể nêu ra 5 nhóm hợp đồng tương lai thường thấy trên các thị trường chứng khoán phái sinh, bao gồm:
Hợp đồng tương lai hàng hóa cơ bản
Hàng hóa cơ bản ở đây bao gồm các loại nông sản, kim loại và năng lượng. Hợp đồng tương lai nông sản có thể được lập cho các loại ngũ cốc, bột, dầu, gia súc, thịt gia súc, gỗ, bông, cà phê, ca cao…Nhóm các sản phẩm kim loại gồm vàng, bạc, nhôm, platinum, palladium, chì, nickel, thiếc, kẽm và đồng. Nhóm sản phẩm năng lượng chủ yếu gồm dầu nóng, dầu thô, khí thiên nhiên, xăng không chì, than, propane và điện. Thông thường, các hợp đồng tương lai đối với hàng hóa cơ bản đều được áp dụng phương thức chuyển giao vật chất khi đáo hạn.
Hợp đồng tương lai tiền tệ
Hàng hóa cơ sở cho loại hợp đồng tương lai này rất đa dạng: đồng bảng Anh, đồng yên Nhật, đồng đôla Canada, đồng real Brazil, đồng đôla Úc, đồng franc Thụy Sỹ, đồng Euro… Hợp đồng tương lai tiền tệ có thể giúp nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro hoặc tìm kiếm lợi nhuận từ những biến động của tỷ giá hối đoái.
Hợp đồng tương lai lãi suất và hợp đồng tương lai trái phiếu
Hợp đồng tương lai lãi suất là loại chứng khoán phái sinh có thể được sử dụng để đối phó với những biến động của lãi suất ngắn hạn (kỳ hạn dưới 1 năm) trong khi hợp đồng tương lai trái phiếu thường gắn liền với thị trường công cụ nợ kỳ hạn từ 1 năm trở lên. Theo đó, ở hợp đồng tương lai lãi suất, tài sản/ công cụ cơ sở thường thấy bao gồm tín phiếu kho bạc, các khoản tiền gửi (ví dụ: tiền gửi bằng đồng đôla Mỹ ở các thị trường ngoài nước Mỹ)…. Với hợp đồng tương lai trái phiếu, tài sản cơ sở của hợp đồng thường là trái phiếu chính phủ (có thể được lựa chọn với những thời hạn trái phiếu khác nhau).
Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu
Tài sản cơ sở của loại hợp đồng tương lai này là một chỉ số cổ phiếu nhất định. Các chỉ số cổ phiếu được chọn có thể là chỉ số chung toàn thị trường, chỉ số ngành hay chỉ số được tính từ một nhóm/rổ cổ phiếu nào đó. Các hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu được thanh toán bằng tiền khi đáo hạn, tức là không diễn ra sự chuyển giao danh mục cổ phiếu cấu thành chỉ số cơ sở giữa các bên tham gia hợp đồng.
Hợp đồng tương lai cổ phiếu
Đây là nhóm hợp đồng tương lai xây dựng cho các cổ phiếu riêng lẻ. Cổ phiếu cơ sở của hợp đồng là những cổ phiếu được niêm yết trên các sở giao dịch chứng khoán và thường đòi hỏi phải đáp ứng những tiêu chuẩn nhất định, đặc biệt là về tính thanh khoản trên thị trường.
Vai trò của hợp đồng tương lai
Lợi ích của hợp đồng tương lai
– Hợp đồng tương lai là công cụ phái sinh có tính thanh khoản cao khiến cho việc đóng, mở vị thế có thể thực hiện dễ dàng.
– Nếu so sánh với hoạt động đầu tư trên thị trường tài sản cơ sở thì HĐTL đem lại cơ hội kiếm lợi nhuận với yêu cầu thấp hơn về vốn, hay là gia tăng mức sinh lời với cùng một quy mô vốn đầu tư (hiệu ứng đòn bẩy tài chính).
– HĐTL giúp các cá nhân và tổ chức quản lý rủi ro biến động giá một cách hiệu quả, giảm bớt thua lỗ do biến động giá của các tài sản, hàng hóa trên thị trường gây ra.
– HĐTL giúp các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh kiểm soát nhằm ổn định các luồng tiền vào, luồng tiền ra và lợi nhuận.
Nhược điểm của hợp đồng tương lai
– Tính không linh hoạt. Vì HĐTL có tính chuẩn hóa cao, các điều khoản (như thời gian đáo hạn, số lượng tài sản, quy mô hợp đồng,…) được thiết kế thống nhất theo quy định của Sở giao dịch nên không thể đáp ứng được các nhu cầu có tính cá biệt.
– Mức độ đòn bẩy cao tiềm ẩn rủi ro thua lỗ cao cho người sử dụng, đặc biệt với những người có mục tiêu đầu tư kiếm lợi nhuận.
– Khi sử dụng HĐTL để phòng ngừa rủi ro thì khả năng tận dụng những biến động có lợi của thị trường bị hạn chế.
– Rủi ro chênh lệch cơ bản, tứcchênh lệch giữa giá HĐTL và giá thị trường của tài sản cơ sở vẫn tồn tại và có thể ảnh hưởng đến kết quả thực hiện chiến lược của người sử dụng công cụ.
Sự khác nhau giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai
Các chiến lược đầu tư phái sinh hợp đồng tương lai hiệu quả:
Chiến lược giao dịch đầu cơ theo xu thế giá
Đây là chiến lược được sử dụng nhiều nhất vì tính đơn giản và mức độ hấp dẫn của nó nhưng cũng đi kèm với rủi ro cao hơn các chiến lược khác. Theo đó, nếu nhà đầu tư dự báo thị trường sắp tới tăng giá thì sẽ tiến hành mua hợp đồng tương lai và chờ bán để đóng vị thế khi giá tăng.
Ở chiều ngược lại, nhà đầu tư sẽ thực hiện bán hợp đồng tương lai khi dự báo thị trường sẽ giảm điểm và thực hiện vị thể Mua để đóng vị thế giao dịch.
Chiến lược giao dịch trong ngày
Giao dịch trong ngày được hiểu theo nghĩa hẹp là nhà đầu tư mua và bán trong ngày; vào cuối ngày, nhà đầu tư đóng tất cả các vị thể đưa vị thế nắm giữ của mình về 0, qua đó không chịu các biến động giá qua đêm. Ở một nghĩa rộng hơn, giao dịch trên có thể tính cho các vị thế nắm giữ qua đêm tới 1 vài ngày.
Nhà đầu tư có thể truy cập trang dcvinvest.com để có thêm thông tin về Giao dịch Hàng hóa, cách đầu tư phái sinh hàng hóa hiệu quả. Hoặc để lại thông tin để DCVInvest có thể hướng dẫn, hỗ trợ bạn tìm hiểu sâu hơn về thị trường này.
